Chętnie! Mówiąc ogólnie, monitor to urządzenie wyświetlające obraz na ekranie. Oto najważniejsze rzeczy, które warto wiedzieć i na co zwracać uwagę przy wyborze:

– Rozmiar i rozdzielczość
– Najczęściej spotykane rozmiary: 24–27 cali (dla biura i gier), większe (32 cali) dla pracy z wieloma oknami lub recenzji multimediów.
– Rozdzielczość: Full HD (1920×1080), QHD/1440p (2560×1440), 4K/UHD (3840×2160). Wyższa rozdzielczość daje ostrzejszy obraz, ale wymaga mocniejszego sprzętu.

– Typ panelu
– IPS: dobre kąty widzenia, wierne kolory, szerokie kąty; często wybierany do pracy i gier.
– VA: wysokie kontrasty, lepszy czarny, czasem gorsze kąty niż IPS.
– TN: najszybsze czasy reakcji i często tańsze, ale gorsze kolory i kąty widzenia.
– OLED (rzadziej w monitorach biurowych): doskonałe kolory i kontrast, ryzyko wypalenia przy niektórych aplikacjach.

– Odświeżanie i czas reakcji
– Standard: 60 Hz dla zwykłej pracy.
– Gry: 120–144 Hz, a nawet 240 Hz dla najbardziej płynnych rozgrywek.
– Czas reakcji (GTG): niższy = mniej smużenia; dla gier warto patrzeć na 1–4 ms GTG, ale to tylko jeden z czynników.

– HDR i jasność
– HDR (np. HDR10) poprawia zakres kolorów i jasności, ale realne korzyści zależą od sprzętu, oprogramowania i kalibracji.
– W praktyce do grania i codziennej pracy liczy się także jasność szczytowa i równomierne podświetlenie.

– Kolorystyka i kalibracja
– Gamut kolorów: sRGB, DCI-P3, czasem Adobe RGB. Do obróbki zdjęć/filmów ważna kalibracja i odwzorowanie kolorów.
– Możliwość kalibracji sprzętowej (współpraca z kalibratora typu SpyderX, i1Display).

– Złącza i funkcje dodatkowe
– Preferowane: DisplayPort (częściej 1.4 lub 2.0) i HDMI (2.0/2.1). USB-C z zasilaniem PD bywa praktyczny.
– USB hub na monitorze, możliwość Daisy Chain, wejścia audio, gniazda słuchawkowe.
– Ergonomia: regulacja wysokości, obrót (pivot), pochylenie, możliwość montażu na uchwycie VESA.
– G-Sync/FreeSync: synchronizacja adaptacyjna, zmniejsza tearing i zwłokę w grach.

– Pułapki i praktyczne uwagi
– PWM (zasilanie przez modulację szerokości impulsu) może powodować zmęczenie oczu u wrażliwych. Szukaj monitorów z DC-dimming lub stabilnego jasności bez migotania.
– Uniformność podświetlenia i „clouding” w monitorach VA/IPSB mogą się pojawić; warto przeczytać recenzje dla konkretnego modelu.
– W przypadku HDR nie zawsze większa jasność gwarantuje lepsze wrażenia – równie ważna jest odwzorowanie kontrastu i lokalne przyciemnianie (local dimming) w niektórych panelach.

Jak dobrać monitor do zastosowań
– Do pracy biurowej i ogólnego wykorzystania: 24–27 cali, 1080p lub 1440p, IPS, 75–100 Hz wystarczy.
– Do gier: 24–27 cali, 1440p, IPS, 144 Hz–165 Hz lub wyżej, ewentualnie 4K 120 Hz jeśli masz mocny PC; rozważ FreeSync/G-Sync.
– Do obróbki grafiki/filmów: IPS lub VA z wysoką precyzją kolorów, 10-bitowy (lub w praktyce 8-bit+FRC), kalibrowany panel, sRGB/DCI-P3; 27 cali to dobry balans.
– Do pracy z wieloma oknami i multitaskingu: większy ekran lub ultrapanoramiczny (21:9), rozdzielczość 1440p lub 4K zapewniająca dużo miejsca na dwa okna.

Co bym zapytał, żeby dopasować konkretnie:
– Jaki masz budżet?
– Do czego głównie będziesz używać (gry, praca kreatywna, biuro, multimedia)?
– Preferujesz 24–27 cali, czy 32 cali i większy obraz?
– Czy zależy Ci na 4K, czy wystarczy 1440p?
– Czy ważne są złącza USB-C z PD, lub hub USB na monitorze?
– Czy priorytetem jest jak najniższy input lag i wysokie odświeżanie?

Powiedz, jakie masz wymagania, a podam kilka konkretnych propozycji modeli dopasowanych do Twojej sytuacji.